Các hoạt động upcycling từ rác thải nhà máy
- Dng van-Hanh
- Jun 5
- 6 min read
Updated: Jul 6
ĐỂ NÓI LÀ LÀM 2025 | Câu chuyện #37
Tác giả: Ẩn danh, Nhà máy Giày | Hanesbrands Phú Bài | Nguyễn Thị Mỹ Phụng, Công ty TNHH May mặc United Sweethearts Việt Nam
Bên cạnh các nỗ lực giảm thiểu và tái chế rác sản xuất ở quy mô lớn và mang tính hệ thống, một số nhà máy cũng chia sẻ “việc nhỏ mình làm” với những sáng kiến “upcycle” rác thải nhà máy thành những món quà đẹp mắt, những sản phẩm hữu dụng dành tặng cho cán bộ công nhân viên, hoặc thậm chí thành đồ nội thất tái chế để “nâng cấp giao diện” nhà máy.
Nhà máy T
Cùng với sự năng động của team HSE trẻ trung, nhà máy chúng tôi tạo nhiều hoạt động trong việc truyền thông về rác như: tổ chức các hội thi làm đèn Trung Thu từ rác tái chế nhân dịp Tết Trung Thu - các sản phẩm được lựa chọn và tặng lại cho con em của người lao động. Tận dụng vải dư, rác, chúng tôi tạo ra các sản phẩm làm quà cho lao động nữ nhân ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3 như túi đựng kéo, thước thay vì trước đây họ để trên bàn không an toàn vì vật sắc nhọn, túi đựng đồ thay vì trước đây họ mang theo cả bao nilon dùng 1 lần vào công ty rất nhiều. Các hoạt động này không những mang lại giá trị kinh tế, tiết kiệm mà còn mang ý nghĩa truyền thông đến người lao động: họ cảm nhận “người thực - việc thực - sản phẩm thực” từ các hoạt động giảm thải chứ không bởi các lời nói hô hào…
Rác nhưng không thải - Sắc màu sáng tạo
Tác giả: Team Hanesbrands Phú Bài, Huế
Với ý tưởng sáng tạo và bàn tay khéo léo của nhân viên từ cả khối sản xuất lẫn kinh doanh, chúng tôi đã biến gần 20kg túi nylon và vải phế thành những sản phẩm gia dụng và thời trang vô cùng đẹp mắt và hữu dụng.
Để tận dụng tối đa vải phế liệu và giảm thiểu việc thải rác ra môi trường cũng như dạy thêm kỹ năng mới cho nhân viên có hoàn cảnh khó khăn, đặc biệt là các bà mẹ đơn thân có cơ hội tăng thêm thu nhập, một lớp học móc sản phẩm gia dụng đã được mở ra và rác đã được tái sinh lần nữa. Thu nhập được từ việc bán sản phẩm này sẽ được đưa vào quỹ hỗ trợ cộng đồng của nhà máy. Thay vì phải vào thùng rác thì rác lại có cuộc sống mới với rất nhiều ý nghĩa hơn, mang lại niềm vui, giá trị cho mọi người. Các bạn hãy chiêm ngưỡng diện mạo mới của rác và cùng chung tay để biến rác thải thành sản phẩm mới nha!
Tại HBI, chúng tôi cam kết giúp các nhà máy liên kết phát triển và thiết lập tiêu chuẩn toàn cầu về sản xuất may mặc có trách nhiệm, với 99% chất thải sản xuất không phải đem chôn lấp thông qua các chương trình tái chế và tái sử dụng.
Từ Rác thải thành Không gian Sáng tạo: Hành trình 60 ngày tại United Sweethearts
Vào năm 2024, trong quá trình chọn nội thất cho Trung tâm phát triển sản phẩm (Dev.Center) vừa mới được cải tạo, Ban Giám đốc đã nảy ra ý tưởng “60 ngày” về việc dùng các nguyên vật liệu tái chế để làm nội thất và trang trí cho 3 khu vực chính bao gồm (i) Khu vực lễ tân & tiếp khách, (ii) Phòng họp hội nghị và (iii) Phòng trưng bày sản phẩm. Mục đích chính là để nhấn mạnh về chiến lược sáng tạo và bền vững, tự tay biến ý tưởng bền vững thành hiện thực bằng một cách độc đáo, cũng như là khu vực truyền cảm hứng, giới thiệu đến khách tham quan.
Phân công nhiệm vụ: Sau khi thống nhất một số ý tưởng về số lượng, kích thước, màu chủ đạo, mọi người được chia ra 2 team chính là “Thiết kế” và “Phát triển”, kèm theo một team điều phối để cùng hỗ trợ, cung cấp nguyên vật liệu và cập nhật theo kế hoạch. Team Thiết kế sẽ có nhiệm vụ đưa ra các ý tưởng, nguồn tham khảo hoặc cách làm và thực hiện các sản phẩm “handmade”. Trong khi team Phát triển sẽ làm nhiệm vụ tìm kiếm, kết nối, liên hệ với bên nhà thầu để làm các sản phẩm khác.
Chọn nhà thầu: Chúng tôi đã đi đến xưởng sản xuất, gặp mặt và yêu cầu nhà thầu tái chế gửi mẫu sản phẩm. Nhà thầu được lựa chọn dựa trên các tiêu chí (i) Tính thẩm mỹ, (ii) Quy trình sản xuất, (iii) Giá cả, (iv) Thời gian giao hàng và (v) Dịch vụ.
Cuối cùng, Ban Giám đốc đã quyết định chọn nhà thầu có mức giá cao nhất - gấp 3 lần so với nội thất thông thường (hơn 100 triệu đồng cho 15 bàn/ghế tái chế) vì tính thẩm mỹ cao và hơn hết, cách họ làm cũng là một câu chuyện đầy cảm hứng: họ biến mỗi người dân trở thành một nhà phân loại rác chuyên nghiệp và có cách phân loại rác ở các khu vực riêng. Mỗi loại nhựa sẽ có tỷ lệ pha trộn để ra được mỗi loại vật liệu khác nhau, được gia nhiệt và ép dính mà không thêm nước, hóa chất hay epoxy.
Thực hiện các sản phẩm handmade: Ngoài sản phẩm từ nhà thầu, các team cũng thu thập nguyên vật liệu để tự làm nội thất tái chế và lần lượt “khoe” các sản phẩm demo của mình cũng như điều chỉnh để hoàn thành kịp ngày sử dụng cho khu vực, bao gồm (i) 4 bàn từ lõi giấy là các chữ cái có tên viết tắt của công ty, (ii) 4 ghế từ lõi giấy, kèm theo (iii) Đệm ngồi tự làm từ vải vụn và gòn công ty tự may, (iv) Bồn cây từ lõi giấy và (v) Phụ kiện trang trí từ vải vụn, nút, hạt cườm, dây kéo… mô phỏng logo khách hàng.
Đây chỉ là một dự án nhỏ và bị “trễ deadline” ban đầu gần như gấp đôi, nhưng mỗi lần có khách đến là chúng tôi lại tự hào khoe những thành quả này của mình. Chúng tôi đã tận dụng những thứ có sẵn để hiện thực hóa các ý tưởng tái chế, đưa vào sử dụng lâu dài tại khu vực. Riêng với nội thất tái chế, chúng tôi đã cố định được 630kg rác thải nhựa, tương đương với giảm phát thải 1,365kgCO2, trồng được 60 cây xanh và tiết kiệm được 1,000 m³ nước sạch so với sử dụng nội thất thông thường. Mỗi lần có khách ghé thăm, mọi người đều cảm thấy bất ngờ với những nội thất tái chế, handmade sang trọng và dễ thương này. Câu chuyện nhỏ về rác còn rất nhiều, hy vọng nhà máy của các bạn cũng “tự làm” như nhà máy chúng tôi - Để Nói là Làm.
Bài luận này thuộc tuyển tập Để Nói là Làm (To Walk the Talk) – nơi các nhà máy dệt may, da giày tại Việt Nam kể những câu chuyện “nhà máy thực, việc thực” về nỗ lực hàng ngày nhằm giảm thiểu tác động môi trường của hoạt động sản xuất. Người kể chuyện không phải chuyên gia, mà là những thành viên của Cộng đồng Học tập To the Finish Line (TFL) mong muốn chia sẻ kinh nghiệm, bài học, niềm vui cũng như trăn trở trong trong quá trình giải quyết các vấn đề phát triển bền vững tại nhà máy mình. Mỗi câu chuyện là một hành trình – từ nhận ra vấn đề, phân tích nguyên nhân đến hành động và kết quả. Rất có thể bạn sẽ thấy chính mình trong đó.
Qua tuyển tập này, hy vọng bạn đọc sẽ tìm thấy giá trị tham khảo để ứng dụng trong công việc, cũng như nguồn cảm hứng để cùng chung tay hành động vì rừng vàng biển bạc quê hương.
Chúng tôi cũng mong những câu chuyện này sẽ giúp khơi gợi các cuộc thảo luận với đồng nghiệp, ban giám đốc, và với nhãn hàng về những vấn đề nhức nhối còn bỏ ngỏ. Thay đổi bắt đầu từ việc lên tiếng.
Phát triển bền vững chưa bao giờ dễ dàng, nhất là trong bối cảnh năm 2025 đầy thách thức, nhưng sự tích cực và tinh thần cộng đồng sẽ mang lại sức mạnh cho mỗi người. Hãy để những câu chuyện này chạm đến bạn và cùng nhau Nói là Làm.
Comments