Nhận thức của người lao động với việc tiết kiệm nước

ĐỂ NÓI LÀ LÀM 2025 | Câu chuyện #19

Tác giả: Lana Bui, Nhà máy May

---

Nhà máy tôi được thành lập vào năm 2005 tại Thành Phố Tân Uyên với đặc thù sản xuất chuyên về may mặc và sử dụng lực lượng lao động khá lớn - khoảng hơn 1.000 lao động. Nhà máy ở khu vực có lượng nước sạch dồi dào, người lao động đã quen với việc sử dụng nước một cách thoải mái. Các kiến thức hay hiểu biết về sự khan hiếm nước hoặc các mối đe dọa về tài nguyên nước còn thấp và hạn chế, do đó người lao động không thể hình dung hoặc không tin về sự khan hiếm nước. Bên cạnh đó, nhà máy còn thiếu các hoạt động đào tạo mạnh mẽ, hay nói khác là các hoạt động đào tạo đều hình thức, chưa có chất lượng thật sự. 

Hệ quả là thói quen sử dụng nước lãng phí vẫn còn tồn tại ở một bộ phận lớn người lao động. Điển hình là công nhân mở vòi nước rửa tay, trong lúc sử dụng xà bông thay vì tắt vòi đi thì lại để vòi nước tiếp tục chảy không ngừng, nhiều khi còn ngừng lại để trò chuyện, không quan tâm đến việc nước vẫn đang chảy rất lãng phí. Tại khu vực nhà vệ sinh, vòi nước xả bồn cầu được mở liên tục khiến nước sau khi đầy xô vẫn tiếp tục xả tràn ra sàn.

Nhận thấy nhận thói quen của người lao động không tốt và gây ra lãng phí nước rất lớn, năm 2015 nhà máy chúng tôi đã thực hiện giải pháp đào tạo, kết hợp thay thế các vòi nước rửa tay bán tự động với lượng nước xả ra nhỏ hơn và phù hợp với nhu cầu sử dụng thực tế. 

Chú trọng vào công tác đào tạo thay đổi nhận thức:

Nhà máy đã thực hiện đào tạo định kỳ hàng năm, đào tạo công nhân mới kết hợp với các posters, hình ảnh sinh động, biểu ngữ tuyên truyền về tiết kiệm nước được dán tại các vòi nước rửa tay.

Việc sử dụng nhiều hình ảnh trực quan dễ hiểu, dễ tiếp thu đã giúp ý thức của người lao động được cải thiện tốt hơn so với trước đây.

Đẩy mạnh biện pháp kỹ thuật:

Song song với việc tăng cường đào tạo nhận thức cho người lao động, nhà máy cũng đã kết hợp đẩy mạnh các biện pháp kỹ thuật như thay thế các vòi nước gạt ngang bằng nhựa hoặc inox bằng các vòi nước bán tự động giá rẻ. 

Ngoài ra, nhà máy đã đầu tư lắp đặt mới 1 đồng hồ nước để nhằm theo dõi lượng nước sử dụng, 1 van giảm áp nhằm điều tiết tốc độ dòng khi sử dụng và đặc biệt lắp mới 60 vòi nước rửa tay tự động với tổng kinh phí 26.941.500 vnd tương đương 1.283 usd. 

Với các giải pháp trên đã mang lại hiệu quả giảm thiểu lượng nước sử dụng cho nhà máy chúng tôi, tuy nhiên cũng chỉ được một thời gian ngắn, thể hiện trong biểu đồ dưới đây: 

Ghi chú: 2015 là năm thực hiện việc đào tạo kết hợp thay vòi tự động

Nhận thức của người lao động đã được nâng lên đáng kể, điều đó được thể hiện qua lượng nước lãng phí giảm tương ứng 24% so với năm 2014.

Tuy nhiên, hạn chế của vòi nước giá rẻ là lò xo hãn vòi nhanh hư, dẫn đến tắt nhanh khi công nhân chưa sử dụng xong. Do đó, họ liên tục giữ vòi thay vì ấn 1 lần, sau nhiều lần ấn đè liên tục thì lò xo bị hư và không thể sử dụng được nữa. Như vậy, mặc dù tiết kiệm được nước sử dụng hơn so với trước đây tuy nhiên đánh giá về tổng thể và lâu dài thì dự án vẫn được xem là thất bại, bởi các nguyên nhân sau:

• Lựa chọn sản phẩm có giá thành thấp, chất lượng kém. Sau thời gian ngắn khoảng 1-2 tháng sử dụng thì bị hư hỏng;

• Việc đào tạo chưa đạt kết quả như mong muốn, đặc biệt là trong việc hướng dẫn sử dụng thiết bị mới. Công nhân không hiểu hết lý do và mục đích của sự thay đổi, không thích ứng với thay đổi thói quen dẫn đến việc sử dụng thiết bị sai cách, hoặc cố gắng đè chặt để nước chảy ra nhiều hơn làm cho thiết bị hư hỏng;

• Thiếu sự giám sát chặt chẽ trong việc sử dụng, không kịp thời thay thế thiết bị hỏng dẫn đến việc phải thay các thiết bị cơ học phục vụ nhu cầu của người lao động. Dần dần tất cả các vòi nước bán tự động đều bị thay thế bằng vòi nước cơ sau quá trình hư hỏng.

Bài học kinh nghiệm

Từ thành công và cả thất bại trong việc triển khai dự án, nhà máy đã rút ra được bài học kinh nghiệm cho mình, đó là:

• Cần có các giải pháp đồng bộ từ việc đào tạo cho người lao động, cán bộ bảo trì, bộ phận quản lý hành chính để vận hành các giải pháp một cách đồng bộ, kịp thời, đáp ứng nhu cầu người lao động và chiếc lược môi trường đã đặt ra. Xây dựng văn hóa tiết kiệm tại doanh nghiệp là một quá trình dài cần có sự phối hợp của tất cả các bộ phận trong công ty.

• Nâng cao nhận thức của người lao động bằng các hoạt động thực tiễn, hình ảnh trực quan sinh động hơn kết hợp với các chương trình từ thiện, giúp đỡ con em người lao động từ ngân sách của việc tiết kiệm nước mà người lao động đã thực hiện.

• Lựa chọn trang thiết bị phù hợp, có chất lượng cao hơn, thương hiệu uy tín đính kèm hướng dẫn sử dụng rõ ràng, nói không với các thiết bị giá rẻ và các giải pháp mang tính “tức thời” để đảm bảo tối ưu hóa hiệu quả trong thời gian dài.

• Thực hiện kiểm tra định kỳ, duy tu, bảo trì bảo dưỡng để nâng cao hiệu quả sử dụng, nhanh chóng khắc phục các vòi gặp sự cố. Lập đội kiểm tra đột xuất hàng tuần và xây dựng kênh thông tin phản hồi nhanh chóng, trong đó nhân viên vệ sinh tại khu vực có nhiệm vụ báo cáo ngay lập tức khi có hư hỏng cho đội bảo trì, nhân viên môi trường nhà máy để kịp thời xử lý.

---

Bài luận này thuộc tuyển tập Để Nói là Làm (To Walk the Talk) – nơi các nhà máy dệt may, da giày tại Việt Nam kể những câu chuyện “nhà máy thực, việc thực” về nỗ lực hàng ngày nhằm giảm thiểu tác động môi trường của hoạt động sản xuất. Người kể chuyện không phải chuyên gia, mà là những thành viên của Cộng đồng Học tập To the Finish Line (TFL) mong muốn chia sẻ kinh nghiệm, bài học, niềm vui cũng như trăn trở trong trong quá trình giải quyết các vấn đề phát triển bền vững tại nhà máy mình. Mỗi câu chuyện là một hành trình – từ nhận ra vấn đề, phân tích nguyên nhân đến hành động và kết quả. Rất có thể bạn sẽ thấy chính mình trong đó.

Qua tuyển tập này, hy vọng bạn đọc sẽ tìm thấy giá trị tham khảo để ứng dụng trong công việc, cũng như nguồn cảm hứng để cùng chung tay hành động vì rừng vàng biển bạc quê hương.

Chúng tôi cũng mong những câu chuyện này sẽ giúp khơi gợi các cuộc thảo luận với đồng nghiệp, ban giám đốc, và với nhãn hàng về những vấn đề nhức nhối còn bỏ ngỏ. Thay đổi bắt đầu từ việc lên tiếng.

Phát triển bền vững chưa bao giờ dễ dàng, nhất là trong bối cảnh năm 2025 đầy thách thức, nhưng sự tích cực và tinh thần cộng đồng sẽ mang lại sức mạnh cho mỗi người. Hãy để những câu chuyện này chạm đến bạn và cùng nhau Nói là Làm.