“Nói là Làm” - Hành trình cùng Nhãn hàng
- Dng van-Hanh
- Jun 5
- 8 min read
Updated: Jul 5
ĐỂ NÓI LÀ LÀM 2025 | Câu chuyện #33
Tác giả: Ẩn danh, Nhà máy May
Là một nhà máy may mặc có quy mô lớn tại Đông Nam Bộ, với hơn 5.000 lao động và quy mô 25.000.000 sản phẩm/năm, chúng tôi chuyên gia công cho các nhãn hàng quốc tế. Do đó, phát triển bền vững là một trong những xu thế và cũng là yêu cầu mà nhà máy phải tuân theo. Một trong những khách hàng của chúng tôi từng nói: “Waste is simply excess material in the wrong person’s hands” (“Chất thải đơn giản chỉ là vật liệu dư thừa nằm sai chỗ”). Lấy cảm hứng từ điều đó và kim chỉ nam “Move to zero - Chuyển dịch về 0”, công ty tôi luôn luôn mong muốn cải thiện các vấn đề môi trường, phát triển bền vững của mình nói chung và vấn đề chất thải nói riêng ngày càng tốt hơn.
Trước năm 2022, chất thải công nghiệp phát sinh từ quá trình sản xuất của nhà máy được chuyển giao cho nhà thầu xử lý chủ yếu bằng phương pháp chôn lấp và thiêu đốt, chiếm trên 90%. Đặc biệt, các loại vải thải không được phân loại chi tiết theo tính chất nguyên vật liệu, làm giảm đáng kể khả năng tái chế của các loại vải này. Từ thực trạng như trên, nhà máy nhận thấy cần có sự thay đổi để đáp ứng yêu cầu của khách hàng theo Higg FEM, đồng thời Khách hàng của chúng tôi cũng yêu cầu nhà máy phải tham gia “Chương trình Quản lý Chất thải Tối thiểu” để có biện pháp tổng thể giải quyết triệt để vấn đề trên - đặc biệt là phải phân loại vải ở khu vực cắt và may nhằm tăng lượng rác tái chế, hạn chế chất thải ra môi trường. Trước khi triển khai chương trình, nhà máy đã thực hiện một số bước chuẩn bị như sau:
Đánh giá SWOT
Ưu điểm
| Nhược điểm
|
Thuận lợi Sự hỗ trợ thúc đẩy và hướng dẫn tận tình và thường xuyên từ khách hàng, hỗ trợ cho tham gia các khóa học về phát triển bền vững do các tổ chức phi Chính phủ (NGO) hoặc khách hàng tổ chức (ví dụ như Cộng đồng Học tập TFL). | Khó khăn
|
Giải pháp phân loại và xử lý vải cắt trong nhà máy
Lựa chọn nhà thầu phù hợp: Nhờ sự hướng dẫn của khách hàng, công ty đã lựa chọn được nhà thầu mới có khả năng tái chế 100% vải phế từ bàn cắt mà không gây ảnh hưởng nhiều tới kinh phí và khó khăn mà nhà thầu cũ gây ra. Công ty cũng thực hiện đánh giá nhà thầu hàng năm để xác định tỷ lệ tái chế mà nhà thầu có thể thực hiện được theo từng loại rác của mình. Và vào tháng 06/2022, công ty đã hoàn tất chuyển đổi nhà thầu cũ sang nhà thầu mới có thể tái chế 100% chất thải công nghiệp của nhà máy.
Quản lý và phân loại: Để khắc phục các nhược điểm và khó khăn trong phân tích SWOT ở trên, công ty đã làm việc chặt chẽ với khách hàng, đề xuất mong muốn khách hàng tạo điều kiện kết nối với các nhà máy khác có kinh nghiệm đi trước để tiến hành Benchmarking quá trình quản lý chất thải. Từ đó nhà máy có thể học hỏi các phương pháp tối ưu nhất trong việc phân loại và giảm khối lượng chất thải như tái chế, tái sử dụng, hoặc trả lại cho nhà thầu,...để áp dụng cho nhà máy, giúp rút ngắn thời gian tìm hiểu.
Sau quá trình học tập từ các mô hình điểm tại các nhà máy khác và từ các cộng đồng của một số nhãn hàng, nhà máy đã triển khai các giải pháp như sau:
1. Áp dụng công nghệ trong cắt và phân loại vải:
Sử dụng công nghệ cắt vải hiện đại giúp tối ưu hóa quá trình cắt và giảm lượng vải thừa. Một số phần mềm cắt vải tự động có khả năng tính toán để tiết kiệm vải tối đa sau khi làm việc với bộ phận thiết kế để giảm lượng cắt dư.
Đầu tư vào các thiết bị phân loại vải cắt (thùng rác, bảng báo loại chất thải, thùng, bao bì chứa, QR-code,...) giúp tách biệt các loại vải có thể tái sử dụng, vải có thể tái chế và vải thải bỏ.
Sử dụng hệ thống Smart Scale do công ty yêu cầu bộ phận IT phát triển cho việc phân loại rác tại nguồn bằng mã QR (tương tự phần mềm T-waste Tracker) và đào tạo cho người lao động công đoạn này. Điều này giúp thống kê chất thải phát sinh theo từng bộ phận và phát hiện sớm vấn đề để giải quyết, dữ liệu cũng chính xác hơn, đỡ mất thời gian cho quản lý.
2. Tăng cường tái chế và tái sử dụng:
Hợp tác với các đơn vị tái chế để biến vải cắt thành các nguyên liệu tái chế hoặc các sản phẩm khác, như xơ tái chế, vật liệu cách nhiệt, vật liệu Biomass để làm nguyên liệu cho lò hơi. Đồng thời, có thể sử dụng vải cắt cho các sản phẩm thời trang tái chế, từ đó tạo ra giá trị mới cho sản phẩm và góp phần giảm thiểu lượng rác thải.
Làm việc với nhà thầu để trả lại các nguyên vật liệu phụ trợ sản xuất để tái sử dụng như lõi giấy vẽ sơ đồ, lõi giấy rập, lõi chỉ,...
3. Nâng cao nhận thức và đào tạo nhân viên:
Đào tạo nhân viên về quy trình phân loại vải, tầm quan trọng của việc tái chế và tái sử dụng, giúp tăng cường nhận thức về vấn đề môi trường và thúc đẩy các hành động tích cực. Từ đó, đội ngũ nhân viên có thể nắm vững kỹ năng phân loại chất thải ngay từ khâu sản xuất, giúp giảm thiểu tối đa lượng vải thải ra môi trường.
Đào tạo cho người lao động về phân loại vải theo thành phần nguyên liệu, đáp ứng yêu cầu chi tiết từ khách hàng (như 100% cotton, 100% polyester, 100% nylon, 80% - 99% cotton, 85% - 99% Polyester, và các loại khác) chứ không nhập chung như trước. Đây là một trong những khó khăn của nhà máy lúc đầu do phải thay đổi thói quen của người lao động và khiến tốn thời gian liên tục thay túi rác theo chất liệu vải. Sau khi nhận được hỗ trợ từ Ban Giám đốc và giải thích rõ ràng với quản lý hàng tháng trong cuộc họp Hội đồng HSE (bao gồm vấn đề phát sinh, tiến độ dự án, giải pháp,…) quá trình chuyển đổi dần đi vào ổn định.
d. Xây dựng quy trình quản lý chất thải rõ ràng và hợp tác với các bên liên quan:
Việc xây dựng quy trình quản lý chất thải rõ ràng từ khâu phân loại đến xử lý cuối cùng, giúp đảm bảo chất thải được xử lý hiệu quả và thân thiện với môi trường. Đồng thời, hợp tác với các tổ chức tái chế và các công ty thời trang bền vững để tối ưu hóa việc sử dụng vải cắt thừa.
e. Phân bổ trách nhiệm cho các bộ phận liên quan:
Từ quá trình học hỏi, benchmarking với các nhà máy khác và học tập từ cộng đồng, nhà máy đã tiến hành thống kê dữ liệu chất thải và bước đầu đặt mục tiêu cho các bộ phận liên quan, đồng thời phối hợp với các phòng ban để tìm ra nguyên nhân của các phát sinh bất thường để đề xuất biện pháp khắc phục và ngăn ngừa tái diễn.
Hàng tháng, công ty họp với Hội đồng HSE bao gồm quản lý của các phòng ban để giải quyết các vấn đề liên quan và đề xuất các cải tiến, trong đó bao gồm hạng mục quản lý chất thải
Kết quả
Tỷ lệ chất thải chôn lấp của nhà máy đã giảm mạnh từ trên 90% xuống dưới 10%, theo báo cáo Higg FEM hàng năm. Đồng thời, 100% rác thải công nghiệp đã được tái chế theo dữ liệu do khách hàng cung cấp và báo cáo định kỳ hàng tháng.
Việc tăng cường phân loại rác đã giúp nhà máy giảm đáng kể chi phí xử lý chất thải phát sinh và nâng cao tỷ lệ chất thải có giá trị tái sử dụng hoặc tái chế.
Tác động tới môi trường từ hoạt động sản xuất cũng được giảm thiểu rõ rệt, mang lại giá trị kinh tế cao hơn cho công ty. Cụ thể, việc phân loại và hoàn trả các vật liệu như lõi carton cho nhà thầu đã giúp nhà máy tiết kiệm 100 triệu đồng mỗi năm, Ngoài ra, việc thay đổi thiết kế cắt của một số mã hàng cũng góp phần đáng kể trong việc giảm lượng vải hao hụt. Căn cứ vào số liệu thống kê của nhà máy thì từ khi triển khai chương trình này cho tới thời điểm hiện nay, công ty đã giảm được hơn 6,25% lượng chất thải vải phát sinh, vượt kỳ vọng của khách hàng và mục tiêu nhà máy đặt ra là giảm 5% .
Bài luận này thuộc tuyển tập Để Nói là Làm (To Walk the Talk) – nơi các nhà máy dệt may, da giày tại Việt Nam kể những câu chuyện “nhà máy thực, việc thực” về nỗ lực hàng ngày nhằm giảm thiểu tác động môi trường của hoạt động sản xuất. Người kể chuyện không phải chuyên gia, mà là những thành viên của Cộng đồng Học tập To the Finish Line (TFL) mong muốn chia sẻ kinh nghiệm, bài học, niềm vui cũng như trăn trở trong trong quá trình giải quyết các vấn đề phát triển bền vững tại nhà máy mình. Mỗi câu chuyện là một hành trình – từ nhận ra vấn đề, phân tích nguyên nhân đến hành động và kết quả. Rất có thể bạn sẽ thấy chính mình trong đó.
Qua tuyển tập này, hy vọng bạn đọc sẽ tìm thấy giá trị tham khảo để ứng dụng trong công việc, cũng như nguồn cảm hứng để cùng chung tay hành động vì rừng vàng biển bạc quê hương.
Chúng tôi cũng mong những câu chuyện này sẽ giúp khơi gợi các cuộc thảo luận với đồng nghiệp, ban giám đốc, và với nhãn hàng về những vấn đề nhức nhối còn bỏ ngỏ. Thay đổi bắt đầu từ việc lên tiếng.
Phát triển bền vững chưa bao giờ dễ dàng, nhất là trong bối cảnh năm 2025 đầy thách thức, nhưng sự tích cực và tinh thần cộng đồng sẽ mang lại sức mạnh cho mỗi người. Hãy để những câu chuyện này chạm đến bạn và cùng nhau Nói là Làm.
Comments