Phân loại cho tái chế khép kín - một thử nghiệm cùng Nhãn hàng
- Dng van-Hanh
- Jun 5
- 8 min read
Updated: Jul 6
ĐỂ NÓI LÀ LÀM 2025 | Câu chuyện #34
Tác giả: Nguyễn Thị Mỹ Phụng, Công ty TNHH May mặc United Sweethearts Việt Nam
Chương trình phân loại rác đang áp dụng
“Phân loại rác” hiện nay dường như là cụm từ quá quen thuộc mà ai cũng biết qua hoạt động “kế hoạch nhỏ” thu gom giấy vụn và chai nhựa. Khái niệm này lớn dần quy mô theo đơn vị áp dụng và là một phần không thể thiếu về phía doanh nghiệp.
Chúng tôi là Công ty TNHH May mặc United Sweethearts Việt Nam, được thành lập từ năm 2001, diện tích hơn 30.000m², tổng lao động hơn 3.000 người và hơn 3.000 máy móc hiện đại. Với hơn 24 năm hoạt động, nhà máy chúng tôi đã bắt đầu áp dụng và hoàn thành việc phân loại rác từ năm 2007 và trở thành nhà máy top 1 về việc phân loại rác trong chuỗi cung ứng của khách hàng, từ việc chia sẻ nhận thức cho người lao động về bỏ rác đúng nơi quy định đến phân loại rác theo màu sắc của các thùng rác được đặt tại nhà máy:
• Xanh lá: Rác thải không nguy hại và tái chế được
• Xanh dương: Rác thải sinh hoạt, ví dụ như các hộp đựng thực phẩm, hộp sữa,…
• Vàng: Rác thải y tế
• Đỏ: Rác thải nguy hại, chủ yếu là giẻ lau có dính dầu
• Đen: Rác thải nguy hại từ các cây kim gãy có dính dầu
Tuy nhiên sau khi mọi người đã hiểu rõ và quen với việc phân loại rác, thì từ phía các nhãn hàng lại đưa ra yêu cầu cao hơn là phân loại chi tiết vải – giấy – nilon tại chính nơi phát thải, trong khi trước đây việc này nhà máy thường để cho đơn vị xử lý rác thực hiện.
Dự án "Potential Project - Closed loop with Polyester/Polyamide waste"
Nhà máy chúng tôi được chọn là nhà máy thí điểm để cùng khách hàng thực hiện một dự án nâng cao hơn về phân loại và tái chế rác thải. Họ gọi dự án này là “Potential Project - Closed loop with Polyester/Polyamide waste”, với mong muốn tạo ra một vòng tròn khép kín cho sản phẩm của họ. Thời gian thực hiện dự án: Từ tháng 01/2023 đến tháng 06/2023.
Bắt đầu từ việc kiểm tra mã của vải để ước lượng lượng vải vụn có thể thu thập được trong khoảng thời gian khách hàng mong muốn, đến việc phối hợp với các bộ phận để phân loại rồi kiểm tra, đóng gói, nhà máy chúng tôi đã thực hiện các bước như sau:
Ước lượng lượng rác thải: Vì đơn vị tính của vải là yard, trong khi mỗi lô vải lại có kích thước khác nhau, bộ phận thu mua đã làm việc với bên cung cấp vải để xây dựng công thức riêng nhằm ước lượng khối lượng vải cho từng mã hàng (item) rồi tiến hành ước tính tiếp lượng rác thải phát sinh. Sau đó, gửi cho khách hàng kiểm tra và xác nhận trên từng item để chọn ra loại vải phù hợp để thực hiện dự án của họ. Kết quả, khách hàng lựa chọn các loại vải 100% Polyester và 100% Polyamide-6 để đưa vào dự án. Tuy nhiên do đặc thù hàng hóa, lượng vải 100% Polyamide-6 không đủ, nên họ quyết định chọn thêm nhóm “UNSURE” để phân loại riêng.
Hướng dẫn thực hiện: Một cuộc họp đã được tổ chức để giúp các bên liên quan nắm được mục đích và ý nghĩa của dự án này, bao gồm rưởng bộ phận và người phụ trách chính của Bộ phận Kho và Cắt, bằng việc trả lời 5W1H cũng như đào tạo cách nhận biết vải và các yêu cầu liên quan. Để dự án diễn ra nhanh chóng và giảm sai sót, nhân viên kho đã chủ động sắp xếp cho các mã hàng có nhiều loại vải thuộc dự án tại một khu vực riêng và ưu tiên cắt trước. Hướng dẫn, các mã vải, mã hàng này cũng được dán tại Bộ phận Kho và Cắt để nhận diện và kiểm tra liên tục. Để tránh nhầm lẫn, mỗi loại vải được quy định nhận diện bằng một màu dây riêng.
Thực hiện phân loại rác: Sau khi đã hiểu rõ yêu cầu của khách hàng, nhà máy phối hợp với các bộ phận liên quan để phân loại rác theo từng item.
Chuẩn bị và giao vải: Nhân viên kho có nhiệm vụ nhận diện và thông báo với người phụ trách chính tại bộ phận Cắt khi cấp phát vải có mã trong dự án.
Cắt và phân loại tại nguồn: Tổ trưởng Cắt sẽ kiểm tra từng mã vải một lần nữa và yêu cầu nhân viên cắt vải và nhân viên phân loại rác phân loại kỹ, đánh dấu riêng và ghi chép vào sổ. Trong quá trình thực hiện, Bộ phận Cắt được tuyển thêm người chuyên trách việc phân loại rác để phát triển các dự án với khách hàng.
Lưu trữ và kiểm tra: Rác sau khi đã phân loại sẽ được tài xế xe nâng chuyển xuống Kho lưu trữ. Bộ phận An toàn thực hiện kiểm tra chéo và kiểm tra trực tiếp tại kho rác, đồng thời ghi chép khối lượng cuối cùng.
Kiểm tra tiến độ từ khách hàng: Do nằm trong kế hoạch của khách hàng nên sau hơn 2 tháng từ bước khởi động dự án, khách hàng đã có một chuyến thăm và kiểm tra trực tiếp tại nhà máy vào cuối tháng 02/2023. Qua buổi kiểm tra, khách hàng đã đánh giá việc thực hiện và có các góp ý để kịp thời điều chỉnh, bao gồm (i) Đào tạo lại về phân loại rác để đảm bảo vải không bị lẫn tạp chất, dù chỉ một mẩu giấy nhỏ hay vải lót, (ii) Chuyển đổi phương pháp lưu trữ từ bao nilon sang thùng giấy, (iii) Thường xuyên cập nhật khối lượng rác và (iv) Bổ sung yêu cầu cụ thể về lưu trữ vải.
Đóng gói: Sau khi tiếp thu các góp ý từ khách hàng, những bao rác không đạt chất lượng đã được loại bỏ, và đến tháng 05/2023, việc thu thập đủ khối lượng vải đã hoàn thành. Tiếp đó, nhà máy nhận yêu cầu của khách hàng về việc cung cấp packing list, mã HS-Code và chuẩn bị các thông tin phục vụ cho thủ tục “xuất khẩu”. Các Bộ phận Đóng gói, Cắt, và Kho lại được triệu tập để thực hiện đổi thùng, kiểm tra lại lần nữa, cân, tính thể tích, mã hóa từng thùng. Nhờ vậy, toàn bộ lô vải vụn đã sẵn sàng với đầy đủ hồ sơ và quy cách theo yêu cầu khách hàng.
Nâng cấp hệ thống phân loại rác
Vậy là sau 6 tháng thực hiện, dù có nhiều thăng trầm, nhà máy đã hoàn thành việc phân loại rác cho dự án với yêu cầu đặc biệt từ khách hàng. Trong suốt quãng thời gian này, các bộ phận đã có cơ hội được làm việc với nhau nhiều hơn, rút ra không ít bài học và từ đó đánh giá, nâng cấp hệ thống phân loại rác tại nhà máy:
Tự đánh giá bên cạnh yêu cầu của khách hàng: Ngoài việc đánh giá năng lực của bản thân, trước khi thực hiện bất kỳ dự án nào, mỗi nhà máy cũng cần tự đánh giá và trao đổi kỹ với khách hàng để giảm thời gian phát sinh - chẳng hạn như việc yêu cầu phân loại vải này gần như cần sạch 99% và phát sinh packing list.
Phân loại tại nguồn rác tái chế: Với lợi thế các bộ phận đang nắm rõ yêu cầu phân loại rác nâng cao và có người phân loại rác riêng, công ty đã thiết kế xe đựng rác và nhãn phân loại rác đặt tên là “Trạm Phân loại Rác”. Ban đầu, các xe này chỉ áp dụng riêng cho bộ phận Cắt, sau đó Bộ phận Kho và Đóng gói cũng chủ động yêu cầu được trang bị và áp dụng tại bộ phận của mình. Các khu vực nàychiếm tới 95% lượng rác thải có thể tái chế của toàn bộ nhà máy và dễ thực hiện phân loại tại nguồn, rác được chia hẳn ra từ 2 đến 3 ô, chủ yếu là “Vải”, “Giấy” và “Nilon”, tùy vào tính chất phát thải của khu vực.
Tự tìm hiểu và phát triển thêm dự án tái chế: Nhà máy đã chủ động liên hệ với các doanh nghiệp tại Việt Nam để tự thực hiện dự án. Rác từ nhà máy sau khi được xử lý thứ cấp tại đơn vị xử lý được chuyển sang nhà máy làm “polyfill” dùng trong các lớp chần gòn của áo khoác. Chúng tôi đang phối hợp với khách hàng để phát triển sản phẩm này, dự kiến sẽ hoàn thành trong FY26, đánh dấu sự hoàn thành của dự án tái chế khi tạo ra cuộc đời thứ 2 cho các miếng vải vụn và các chất thải có gốc nhựa.
Qua dự án trên, nhà máy không chỉ tạo được hình ảnh đẹp trong mắt khách hàng về mặt thương hiệu, mà còn góp phần tích cực vào hành trình phát triển bền vững, tạo ra sản phẩm có giá trị và ý nghĩa hơn. Chương trình về rác, hiện nay với nhiều người có lẽ đã cũ, nhưng nếu như chúng ta chịu cải tiến liên tục và cùng nhau hành động, chắc chắn sẽ tạo ra những giải pháp mới tuyệt vời hơn, giúp giải quyết “Waste No More” ngay từ gốc.
Bài luận này thuộc tuyển tập Để Nói là Làm (To Walk the Talk) – nơi các nhà máy dệt may, da giày tại Việt Nam kể những câu chuyện “nhà máy thực, việc thực” về nỗ lực hàng ngày nhằm giảm thiểu tác động môi trường của hoạt động sản xuất. Người kể chuyện không phải chuyên gia, mà là những thành viên của Cộng đồng Học tập To the Finish Line (TFL) mong muốn chia sẻ kinh nghiệm, bài học, niềm vui cũng như trăn trở trong trong quá trình giải quyết các vấn đề phát triển bền vững tại nhà máy mình. Mỗi câu chuyện là một hành trình – từ nhận ra vấn đề, phân tích nguyên nhân đến hành động và kết quả. Rất có thể bạn sẽ thấy chính mình trong đó.
Qua tuyển tập này, hy vọng bạn đọc sẽ tìm thấy giá trị tham khảo để ứng dụng trong công việc, cũng như nguồn cảm hứng để cùng chung tay hành động vì rừng vàng biển bạc quê hương.
Chúng tôi cũng mong những câu chuyện này sẽ giúp khơi gợi các cuộc thảo luận với đồng nghiệp, ban giám đốc, và với nhãn hàng về những vấn đề nhức nhối còn bỏ ngỏ. Thay đổi bắt đầu từ việc lên tiếng.
Phát triển bền vững chưa bao giờ dễ dàng, nhất là trong bối cảnh năm 2025 đầy thách thức, nhưng sự tích cực và tinh thần cộng đồng sẽ mang lại sức mạnh cho mỗi người. Hãy để những câu chuyện này chạm đến bạn và cùng nhau Nói là Làm.
Comments